Afdingen

"Hoeveel kost die tv," zo vroeg een man die naast me stond bij een plaatselijke elektronicazaak. "Wat op het prijskaartje staat mijnheer; 499 euro," aldus de verkoper. "Nee, deze TV, precies deze. Die hier staat," antwoordde de klant direct. Hij wees naar het showmodel. "Voor de helft neem ik em mee." De verkoper lachte en zei: Nee mijnheer, dat is helaas niet mogelijk." De klant liet zich niet uit het lood slaan en vroeg voor hoeveel hij het model wel mee kon nemen.

Er ontwikkelde zich een heel spel dat leek op koehandel. Met name de klant had het hoogste woord en liet duidelijk blijken dat hij zich zelfs slecht behandeld voelde door de verkoper. De koop van die TV voor een spotprijs was zijn recht. "Dan haal je baas er maar bij." Ik speelde de vermoorde onschuld en liet mijn ogen over de vele tv's en prijskaartjes gaan, maar luisterde aandachtig naar dit spel. Er ontstond bij mij iets van plaatsvervangende schaamte. Dit was een voorbeeld van de moderne klant die denkt alle macht te hebben. De groep die altijd uit is op het belang van eigen portemonnee en geen rekening houdt met het belang van de winkelier. En dan met name de kleine zelfstandige. Als zoon van een voormalige kleine zelfstandige, maar ook omdat ik zelf ondernemer ben -al is het dan niet met een fysieke winkel - houdt deze problematiek mij al jaren bezig.

Bij een boetiek waar ik in het verleden mijn kleding kocht, hing een bordje achter de balie met daarop de afbeelding van een arme, berooide sloeber. Het onderschrift luidde: "Hij gaf altijd korting." Waarschijnlijk had de eigenaar van die kledingwinkel toen ook al te maken met mensen die denken over de prijs te kunnen onderhandelen. Met name door de opkomst van internet hebben reguliere winkels het moeilijk. Gelukkig zijn er vele nieuwe innovatieve mogelijkheden om de klanten te winnen en naar binnen te lokken. Toch neemt het aantal consumenten dat het gros van de aankopen op internet doet  - en ja, er prat op gaat altijd te pingelen - schrikbarend toe. Mensen zonder enige vorm van schaamte die bij de kassa direct met opmerkingen komen als : 'krijg ik geen korting' of 'kun je mij dat flesje op potje er gratis bijdoen'.

Het is een ontwikkeling waarover valt te discussiëren. Ja, tijden veranderen en de consument weet dat het op bepaalde plaatsen -vaak internet - goedkoper is. Naast het afdingen verwachten ze van de betreffende zaak ook nog de allerhoogste service in het geval er iets mis is. Het zijn vaak diezelfde moderne consumenten die er zich over verbazen dat wéér een winkel in de eigen buurt of in een stadscentrum door faillissement gesloten is. Vaak zijn het zelfs complete buurtcentra die op sterven na dood zijn. En in bijna alle gevallen zijn het dan juist de kleine zelfstandigen die als eerste het loodje leggen. Toen in Venlo recentelijk een boekhandel met drie filialen de deuren moest sluiten, klonk verbazing alom. "Wat erg hé. Hoe kan dat toch?" Even later drukken diezelfde mensen op de knop bij bol.com of play.com en bestellen hun boeken, cd's plus dvd's via internet. Zo gaat dat ook vaker en vaker met kleding, huishoudelijke artikelen, fotocamera's et cetera.

Een jaar of tien geleden kende Venlo nog drie bioscopen. De een na de ander legde het loodje. Mede door de opkomst van het downloaden. Na het sluiten van het laatste theater dat zelfs Nederlands oudste bioscoop was, trok de lokale omroep er op uit om de mensen op straat naar hun mening te vragen. "Ja triest. Dat kan toch niet." De volgende vraag luidde: "En hoe vaak ging u zelf naar de film?" Het gros bekende eerlijk bijna nooit te gaan. Inmiddels heeft Venlo weer een filmhuis en besloot de eigenaar van het theater dat ooit Nederlands oudste bioscoop was om het opnieuw te proberen. Ze kampen beiden weer met een tekort aan bezoekers.

Ik maak het vaak mee en ken voldoende mensen die het stempel 'de moderne consument' verdienen. Ja, ook ik kan bijvoorbeeld als muziekliefhebber geld verdienen door mijn cd's bij play.com te bestellen Het scheelt vaak vijf euro of meer per cd, maar ik krijg het niet over mijn hart om Sounds - een van Nederlands best gespecialiseerde muziekwinkels - in de steek te laten. Mocht deze zaak ooit hetzelfde lot ondergaan dan de eerder genoemde boekhandels dan zou dat een verlies voor het winkelcentrum zijn. Ja, ik maak me wel schuldig aan het kopen van brood en vlees bij de supermarkt. Hoewel een topslager om de hoek zit en de stad ook een aantal prima bakkers kent. Vaak neem ik me voor om ook daar voortaan mijn etenswaar te kopen. Misschien een goed voornemen voor het nieuwe jaar.

Ik werd getriggerd dit stuk te schrijven door een stukje dat vanmorgen op Facebook stond. Het kleine artikel uit het NRC staat hieronder.